Yazar: Nurşen Kaya, İş ve Yaşam Koçu
Hayatımızda değişmeyen tek şey değişimdir. Gerçek değişim, ancak söz konusu şikayet(ler)i "üreten" bakış açısını ve düşünce sistemini değiştirerek mümkün olur. Mevcut bakış açısını değiştirmek veya düşünce sistemini değiştirmek ise, her zaman kişilerin tek başına başarabildikleri süreçler ve eylemler değildir.
Dün yaşandı ve bitti, bugün yaşanıyor, yarın yaşanacak. Yediğimiz yemeğe, yaptığımız işe veya yıprattığımız -bitirdiğimiz- ilişkiye katacağımız hiçbir şeyimiz yok; onlar dün yaşandı, ancak yarınımızı istediğimiz gibi oluşturmaya vaktimiz, enerjimiz ve gücümüz var.
Koçluk tanımı ilk defa Amerika’da spor koçluğu ile özleştirilerek ortaya çıkmış bulunuyor. Amerika’da ve Avrupa’da yaklaşık 25 yıldan beri insanların hayatında olup, Türkiye’de ise son 5 yıldan beri gündemimizde yer alıyor ve son 3 yıldır yoğun bir şekilde insanların hayatına girmiş bulunuyor. Amerika, Avustralya, Kanada, İngiltere, koçluğun en yaygın olduğu ülkelerdir. Amerika'da CEO'ların yüzde 60’ı koçluk eğitimi almıştır. İngiltere'de ilköğretim ve lise düzeyindeki okullarda dahi, koçluk iletişimi dersleri verilmektedir. Dünya üniversitelerinde, lisans ve yüksek lisans programlarında yer aldığı gibi, sertifika programları olarak da yer almaktadır.
Ülkemizde en çok yapılan koçluk alanları, kariyer koçluğu, yaşam koçluğu ve yönetici koçluğu olmakla beraber, koçluğun yaşamlara gittikçe daha çok değer katmasından dolayı alt katmanları da oluşmaya başlamıştır. Spor koçluğu, öğrenci koçluğu, ilişki koçluğu ve ebeveyn koçluğu da en çok ilgi duyulan ve ihtiyaç hissedilen koçluk alanlarındandır.
İnsan bir bütündür ve bütünün halkalarından biri hasar görünce diğer halkaları da etkilenmektedir. Dolayısıyla, sağlıklı ve mutlu insan kavramı, ruhen, bedenen ve zihnen tam ve bütün olmaktan geçmektedir.
Koçluk, kendinizi tanımaya, kendinizi kendi yaşantınıza adamaya, hayattaki duruşunuzun netlik kazanmasına, farkındalığınızın artmasına, hayatınızda yapmak isteyip de yapamadığınız çalışmalar ve davranışlar için aksiyon planı yapmanıza ve herşeyden önce sahip olduğunuz değerlerinizin olduğuna ve bunlarla mutlu olmanıza, iç huzura ulaşmanıza ışık tutarak görmenizi ve yaşamanızı sağlar.
Koçluk, çözüm odaklı eylemler ve sonuçlar üreten özel bir iletişim aracıdır.
Koçluk, duygusal iyileşmenin yanı sıra duyguların ve beynin farkına varma konusunda neler yapabileceğini ve buna nasıl ulaşabileceğini doğru soru ve yöntemlerle kişinin görmesini sağlayan bir süreçtir.
Koç, danışanının geçmişiyle ilgilenmez ve sorgulamaz, bugün ve ilerisi vardır. Ne yapmak, nasıl yaşamak istediği ve nelere sahip olmak istediğiyle ilgilidir.
Bir koç asla kişilerin yaşamları ve hareketleri hakkında yönlendirme yapmaz. Koçluk insanların hayatlarını tek bir seansta değiştiren bir süreç değildir. Şu anda kimsiniz ve ne yapmak istiyorsunuz? Bu çalışmalar-görüşmeler içinde mevcut durumu görmeniz, hayal kurmanız, görüntü oluşturmanız ve hedef belirleyip, deneyimleyip ve bunları aksiyon planına geçirerek kendi öz değerlerinizle ilişkiye geçmeniz gerekir ve koçunuz bunun için yanınızdadır. Başarılmış her işin, ulaşılmış her yaşantının öncesinde büyük resmin görüntüsü vardır ve hayal kurmak gerekli ve önemlidir.
Koçluk süresince kendinize pek çok soru sorarsınız. Bu süreçler hem keşif zamanlarıdır, hem de yüzleşme ve kendini yeniden yapılandırma süreçleridir.
Koçluk seansında, danışan, konu ne olursa olsun kendisi araştırarak ve eyleme geçerek öğrenir. Bizler sizlerin yerinize herhangi bir eyleme geçen ve bunu söyleyen kişiler değiliz.
Koçlar, amaçlarınızı ve önceliklerinizi belirlemede size yardımcı olan, sizi teşvik eden, odaklanmanızı sağlayan kişilerdir.
Değerlerinizi tespit etmek, koçluğun temelidir. Koçunuz sizin başarılı olmanızı ister ama bunu başaracak olan sizsiniz.
Koçluk, kişinin değerlerini, potansiyelini ortaya çıkarmaktır. Yaşamlarındaki hangi alan (iş, kariyer, eş, arkadaşlık gibi) olursa olsun, kişiyi sabote eden düşünce ve inançların tespitini yapmak ve bunların aşılması için çözüm geliştirmektir. Doğru soru ve yöntemlerle danışanının görmesini sağlamaktır. Bu alanlarda yüksek mutluluğa ulaşmasına; hedef, strateji ve eylemleri oluşturmasına yardımcı olmaktır.
En son olarak da bir koç seçerken nelere dikkat edilmesi konusunda şunları söyleyebiliriz.
• Öncelikle mesleki ve ahlaki etik kurallarına uygunluk
• Gizlilik
• Danışana saygı
• Dürüstlük
• Mesleki yetkinlik