E-BÜLTEN

parlak fikir köşesi

‘Sabah insanı’ mısınız? Enerjiniz öğleden sonra düşmeye mi başlar? Yoksa gece yarısı kalkıp canlanan, kıpır kıpır bir ‘gece kuşu’ musunuz? Hepimiz farklıyızdır ve iş bitirmenin en iyi yollarından biri de bedeninizin farklı görevleri yapmaya uygun olduğu saatleri bilmenizdir.

Beden saati. Bu terimin aslı ‘sirkadyen biyoritmi’dir (Circadian Latincede ’24 saat veya gün boyunca’ anlamına gelir). Sirkadyen biyoritminiz, beyninizdeki hipotalamusun çevresindeki 100,000 hücre tarafından yönetilir. Bu hücreler farklı etkilerde bulunan farklı kimyasalların salınmasını kontrol eder. Örneğin, sabah 7 sularında pek çok insanın serotonin seviyesi düşüktür, bu da insanların sabah huysuz olmasına sebep olur! Öğleden sonra 4 sularında adrenalin genelde en yüksek seviyeye ulaşır; bu saatlerde yapılan fiziksel aktiviteler veya iyi el-göz koordinasyonu gerektiren işler daha başarılı sonuç verir. Akşam 7 sularında uyku hazırlığı için melatonin salgılanmaya başlar, bu yüzden günün bu saatinde çoğumuz uykulu hissederiz.

Gece çalışmak. Beden saati gün ışığına ayarlıdır, bu yüzden nöbetleşe çalışan biriyseniz, karanlıkta uyumanızı garanti ederek beden saatinizi yeniden kurmalısınız. Bunu yapmazsanız pek çok güçlük yaşarsınız; mesela kanın en yavaş aktığı zaman gece 2 ile sabah 6 arasındaki saatlerdir; enerji seviyeniz ve tepki süreleri düşer.

Tipik beden saatleri. Beden saatleri insanların yaşına göre farklılık gösterir. Yukarıda sözünü ettiğimiz saatler bebeklerin, çocukların ve yetişkinlerin çoğu için geçerlidir fakat çoğu ergenin beden saati diğer insanlardan iki üç saat daha ileridir.

Kendi beden saatinizi öğrenin. Bir günlük tutarak enerjinizin, motivasyonunuzun, beceriklilik ve başarınızın en yüksek seviyede olduğu zamanları not alın. Yavaş yavaş bir şablonun belirdiğini göreceksiniz. Bu şablonu kullanarak işlerinizi gün içinde en uygun biyoritmlerinizden faydalanabileceğiniz saatlere yerleştirebilirsiniz. Örneğin, ben, günün ilk saatlerinde evle ilgili işleri yaparken çok verimliyim; sabah ile öğle arasında araştırma ve yazıda iyiyim; öğleden sonraki ilk saatlerde daha fiziksel işlerde başarılıyım; ikindi saatlerinde ise tekrar araştırma ve yazma işlerime dönüyorum.

Not: Margaret Thatcher’ın (İngiltere başbakanı 1979-90) gece yarısından sonraki ilk birkaç saatte kafasının çok iyi çalıştığı herkesçe bilinirdi. Winston Churchill (Başbakan 1940-5, 1951-5) ise öğleden sonraları kestirir, akşamları banyo alırken çalışırdı.

Rus Slater, Business Secrets: Getting Things Done [İş Bitirici Olmanın Sırları] (Kitabın çevirisi NTV Yayınları’ndan çıkacaktır.)