E-BÜLTEN

mürekkebi üstünde

Gerçekten Türkçe ay adlarından Şubat, Nisan, Haziran, Temmuz Süryanice; Eylül, Kasım Arapça; Mart, Mayıs, Ağustos Latince kökenlidir. Türkçe gün adlarıysa Pazar, Çarşamba, Perşembe Farsça; Salı İbranca; Cuma Arapça kökenlidir. Kentlerimizden kimileri eski çağdaki adlarıyla anılıyor bugün de: Tarsus, Amasya, Sinop, Bergama, Foça, Silifke (Selevkia) adları oldukları gibi kullanılıyor. Adana (Hitit: Ataniya ya da Adana), Ankara (Hitit: Ankuva, Ankullo), Malatya (Hitit: Maldiya, Asur-Urartu: Milidya, Meliddu) Maraş (Asur: Markasi, Bizans: Marasion) Mardin (Süryani: Marde, Arap: Maridin) Manisa (Lidya: Magnesia) Muğla (Karya: Mobella, Elen: Mogola) Muş (Urartu-Asur: Muş) Niğde (Hitit:Nakida) Siirt (Kalde: Keerf) Sivas(Roma: Sebasteia) Trabzon (Trapezus), Urfa (Süryani Orhai) Van (Urartu: Biainı) adları da eski çağların türlü uygarlıklarından kalma. Bergama Kralı Attalos’un adından Antalya (Attaleia), Roma İmparatoru Hadrianus’un adından Edirne (Hadrianupolis), Büyük İskender’in Generali Badlis’in adından Bitlis, Roma İmparatoru (ya da Kayser’i) Ağustos’un anısına Kayseri (Caesarea), Bitinya Kralı Prusias’ın adından Bursa (Prusa) adları bizim olmuş. Gelibolu, Safranbolu, İncebolu’da gördüğünüz Bolu adı Elence ”kent” anlamına polis’ ten bozulma; Lapseki Lampsakos’tan. Benzer biçimde birçok yerde gördüğümüz Ereğli adı da Herakleai’nin Türkçeleşmiş söylenişi. Marmaris (tıpkı mermer ocaklarının bulunduğu Marmara Adası, Marmara Denizi gibi) Yunanca Mermer demek. Marmaris’in karşısındaki Rodos şövalyelerin yaptıkları ve San Petro’ya adadıkları Petronium Kalesi Bodrum, eski çağın Kotyaion’u Kütahya, Kerasus’u Giresun olmuş. İskenderun bize Büyük İskender’den kalıt. Ağrı ilimizin adı da, olasılıkla, Nuh’un Gemisi’nin Büyük Tufan’dan sonra konduğu Ağrı Dağı’nın Urartulardan kalan Ararat adından. Son olarak “Roma Yeri” (Ar. Arz-ı Rum) Erzurum’u şöyle tanımlıyor Feridun Andaç: “Doğup büyüdüğüm kent birçok kültürün kavşak noktasında yer alan var olan, kültürel tarihsel birikimi bugüne ulaştıran bir kent... Binlerce yıllık tarihleri Hurriler, Asurlular, Urartulular (Ermeniler), Kimmerler, Bizanslılar, İranlılar, Çobanlılar, Eretnalılar, Karakoyunlular, Timurlular, Çağataylılar, Akkoyunlar, Safeviler ve Osmanlılar’a uzanan bir birikimin var oluşunu simgeleyen bir kentti Erzurum.”

Prof. Dr. Aydın Köksal, Dil ve Ekin, s. 307-8.