AIFD üyelerinin 2024 yılı toplam klinik araştırma yatırım miktarı %69 artışla 17 milyar TL'yi aştı
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği'nin (AIFD) 2024 Klinik Araştırmalar Yatırım Anketi'ne göre, Türkiye'de klinik araştırma yatırımları TL bazında yüzde 69 artarak 17 milyar TL'yi aştı. Dolar bazında ise yatırımlar 520 milyon dolara yaklaştı. Son beş yılda yıllık ortalama büyüme oranı yüzde 89,7'ye ulaştı.
Türkiye'de yenilikçi ilaçlara ve tedavilere erişimi hızlandırmak ve Türkiye'nin ilaç araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) alanındaki küresel rekabet gücünü artırmak için faaliyet gösteren Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AIFD), 27 Mayıs Salı günü düzenlediği basın toplantısında Türkiye'deki klinik araştırma yatırımlarına dair güncel veriler sunan Klinik Araştırma Yatırım Anketi'nin 2024 yılı sonuçlarını açıkladı.
Toplantıda ayrıca AIFD Genel Sekreteri Dr. Ümit Dereli, AIFD Sağlık Politikaları Direktörü Dr. Ecz. Nihan Burul Bozkurt, Ankara Şehir Hastanesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Nahit Şendur ve TÜSEB Türkiye Aşı Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Ateş Kara, anket sonuçlarının yanı sıra klinik araştırmalara dair güncel yaklaşımları birlikte değerlendirdiler.
Klinik araştırma yatırımlarında %69 artış
AIFD üyeleri arasında yapılan anketin sonuçlarına göre klinik araştırmalar için yapılan toplam yatırım miktarı bir önceki yıla kıyasla yüzde 69 oranında artış göstererek 17 milyar TL'yi aştı. Klinik araştırma yatırımları dolar bazında bir önceki yıla kıyasla yüzde 22 oranında artışla 520 milyon dolara yaklaştı. Klinik araştırma yatırımlarında son 5 yılın ortalama yıllık büyüme oranı yaklaşık yüzde 89,7 oldu. Halihazırda devam eden klinik araştırma sayısı 645 olurken, araştırmalara katılan gönüllü sayısı ise 3437'ye yükseldi.
Toplantıda açıklamalarda bulunan AIFD Genel Sekreteri Dr. Ümit Dereli, “İlaç Ar-Ge'sinin en büyük kısmını oluşturan klinik araştırmalara dair güncel yaklaşımları, bu alanın uzman konuşmacıları ile birlikte değerlendirmekten büyük memnuniyet duyuyoruz. Klinik araştırmalar yalnızca bugünün hastalarına umut sunmakla kalmaz; aynı zamanda yarının bilimini, ekonomisini ve toplumsal refahını da inşa eder. Günümüzde ülkeler, çok uluslu klinik araştırmaların merkezi olabilmek için yoğun bir rekabet içinde. 2023 yılı itibarıyla ABD bu alanda liderliğini sürdürürken, Çin ve Kanada gibi ülkeler de klinik araştırma yatırımlarını artırarak önemli oyuncular arasında yer aldı. [1] Türkiye ise son yıllarda ilaç endüstrisi destekli en fazla aktif klinik araştırmaya sahip ülkeler sıralamasında önemli bir ivme yakaladı. Türkiye'nin bu alandaki güçlü potansiyelini gerçeğe dönüştürmek için daha fazla iş birliğine, daha fazla vizyona ve kararlılıkla yürütülecek politikalara ihtiyaç var. AIFD olarak üyelerimizle birlikte Türkiye'nin klinik araştırmalarda bölgesel değil, küresel bir üs olabileceğine inanıyor ve bu hedefe ulaşmak için tüm paydaşlarla birlikte çalışmayı sürdürüyoruz.”
Anket sonuçlarını değerlendiren AIFD Sağlık Politikaları Direktörü Dr. Ecz. Nihan Burul Bozkurt, şu ifadeleri kullandı: “Klinik araştırmalar yalnızca sağlık alanında değil; bilimsel kapasitemizi ve ekonomik büyümemizi doğrudan etkileyen stratejik bir alandır. Son 5 yılın eğilimine bakıldığında, Türkiye'de klinik araştırmalara yönelik yatırım hacminin hem TL bazında hem de gönüllü katılımcı sayısı açısından istikrarlı biçimde arttığı gözlemleniyor. 2024 verileri, Türkiye'nin bu alanda ciddi bir ivme yakaladığını ortaya koyuyor. Ancak sürdürülebilir bir başarı için klinik araştırma ekosistemine özel olarak ortaya konulan bütüncül bir strateji ve çok paydaşlı bir yol haritasının kararlılıkla takip edilmesi şart. Önceki yıllarda kamuoyu ile paylaştığımız ‘Türkiye İçin Klinik Araştırma Stratejisinin Faydaları' raporumuzda, ülkemizin bu alanda sürdürülebilir bir gelişim göstermesi için 12 temel politika önerisi sunmuştuk. Bu kapsamda, hekimlerin teşvik edilmesinden etik kurullarda standardizasyona, veri altyapısının güçlendirilmesinden ruhsat öncesi faz 3 çalışmaların Ar-Ge kapsamına alınmasına kadar pek çok alanda sistemsel iyileştirmeler öneriyoruz. Klinik araştırmaların kalkınma planları başta olmak üzere, üst düzey politika belgelerinde de yer aldığını görmekten memnuniyet duyuyoruz. AIFD olarak, hastalarımız için bu dönüşümü, yönlendirmeye, devam edeceğiz. Ülkemizin sağlığına destek verecek her türlü çalışmaya katkı sunmaya hazırız.”
Kanserin hem dünyada hem Türkiye'de giderek büyüyen bir halk sağlığı sorunu olduğunu hatırlatan Ankara Şehir Hastanesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Nahit Şendur, şunları söyledi: “Ülkemizde her yıl 240 binden fazla kişiye kanser tanısı konuyor. Son 30 yılda 10 yıllık sağkalım oranları yüzde 30'lardan %70'lere çıktı; birçok hastalıkta kişiselleştirilmiş tedavi seçenekleriyle hastalarımızın yaşam süresi ve kalitesi ciddi biçimde arttı. Bu değişimi mümkün kılan, klinik araştırmalardır. Bugün dünyada en çok klinik araştırma onkoloji alanında yürütülüyor. Son 10 yılda kanser tedavisinde klinik araştırmalar sayesinde yaşanan değişim bir devrim niteliğinde. Örneğin, bugün kronik myeloid lösemi tanısı alan hastalar, sağlıklı bireylerle aynı yaşam süresine sahip. Akciğer kanseri gibi yaygın ve zorlu alanlarda bile elimizde artık onlarca onaylı ilaç var. İşte bu yüzden klinik araştırmalar çok değerli: Hastalara henüz onaylanmamış ama umut vaat eden tedavilere erişim sağlıyor, 'artı bir şans' veriyor. Biz hekimler için de bu sadece bilimsel bir süreç değil; bir hastaya kanıtlanmış yeni bir tedaviyi sunabilmenin mutluluğu. Klinik araştırmalar bizim için değil, hastalar için var. Bu alanda Türkiye olarak üzerine koyarak ilerliyoruz. Hasta memnuniyeti, bilimsel katkı ve uluslararası iş birlikleriyle her geçen gün daha da güçleniyoruz.
Klinik araştırma süreçlerinden gönüllülüğe kadar birçok alanda önemli gelişmeleri aktaran, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve TÜSEB Türkiye Aşı Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Ateş Kara şunları söyledi: “Klinik araştırmalar, bir hayalle başlar ama bu hayalin tedaviye dönüşmesi binlerce adımlık zorlu ve titiz bir sürece bağlıdır. Bugün bir molekülün faz 1'den faz 3'e ulaşma oranı yalnızca binde 14, ruhsat alabilme oranı ise bin molekülde 1,5'tir. Bu veriler, klinik araştırmaların ne denli seçici, bilimsel ve güvenlilik odaklı bir sistem üzerine kurulu olduğunu çok net ortaya koyuyor. Bu sürecin temelinde gönüllülük var. Gönüllülerimiz sayesinde, milyonlarca insanın hayatına dokunan yeni nesil tedaviler mümkün oluyor. Ancak kamuoyunda çok az bilinen kritik bir gerçek var: Klinik araştırmalarda gönüllünün klinik çalışmadan kaynaklı ciddi bir yan etki yaşama olasılığı çok çok düşük olduğu ve ülkemizde bugüne kadar yapılmış olan çalışmalardaki güvenlik değerlendirmelerini, TÜSEB ve Türkiye Aşı Enstitüsü olarak gerçekleştirdiğimiz çalıştaylarla sigorta sektörüne aktardık. TİTCK ve AIFD ile birlikte yürüttüğümüz klinik araştırma süreçlerine yönelik biz dizi çalıştay sonucunda, bu bilimsel kanıtların da paylaşımı klinik araştırmalardaki sigorta primlerinin kayda değer biçimde düşmesini sağladı. Bu kazanım sadece finansal bir iyileşme değil; daha fazla hastaya ulaşmamız, araştırma süreçlerini hızlandırmamız ve sağlıkta yerli üretim kapasitemizi güçlendirmemiz için stratejik bir gelişme. Türkiye olarak bu alanda çok önemli avantajlara sahibiz. Güçlü bir sağlık kayıt altyapımız, yüksek hasta çeşitliliğimiz ve klinik deneyim açısından öne çıkan merkezlerimiz var. Bugün Dünya Sağlık Örgütü verisine göre Türkiye, endüstri ya da akademi destekli ayrımı yapmaksızın, tüm fazlara baktığımızda toplam aktif klinik araştırma sayısında 2024 yılında dünyada 10. sırada yer alıyor. Bu sıralama, ülkemizin küresel araştırma yarışında güçlü bir oyuncu olmaya aday olduğunu gösteriyor'' dedi.
İletişim
Marjinal Porter Novelli
Eray Çoşan – 0532 494 78 40
erayc@marjinal.com.tr
AIFD Hakkında
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AIFD), Türk insanının yenilikçi ilaç ve tedavilere erişimini sağlamak ve ülkemizde sağlık sorunlarına etkin çözümler bulunmasına katkıda bulunmak amacıyla, Türkiye'de faaliyet gösteren araştırmacı ilaç firmaları tarafından 2003 yılında kuruldu. Halihazırda Türkiye sağlık ekosistemi için değer üreten 36 araştırmacı ilaç firması AIFD üyesidir. AIFD, IFPMA (Uluslararası İlaç Üreticileri ve Dernekleri Federasyonu) ve EFPIA (Avrupa İlaç Sanayi ve Dernekleri Federasyonu) üyesi bir kuruluştur. www.aifd.org.tr
[1] Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2024, syf 55