AI for Good: Veri Alanlarının Güvenli ve Etik Yapay Zekâ Uygulamalarında Stratejik Rolü raporu yayınlandı
Türkiye Bilişim Vakfı'nın (TBV) platformu Başlangıç Noktası platformu tarafından yürütülen Be Node Research projesi kapsamında Akbank LAB iş birliğiyle hazırlanan ‘AI for Good: Veri Alanlarının Güvenli ve Etik Yapay Zekâ Uygulamalarında Stratejik Rolü' raporu yayınlandı.
Türkiye Bilişim Vakfı'nın (TBV) Be Node Research programı, Akbank'ın inovasyon merkezi Akbank LAB desteğiyle yürüttüğü yeni çalışmada veri alanlarının güvenli ve etik yapay zekâ uygulamalarındaki stratejik rolünü ele aldı. Rapor, HUX AI Kurucusu Merve Ayyüce Kızrak ve Stanford Üniversitesi Misafir Öğretim Üyesi, Ion AI Kurucusu Nazım Kemal Üre tarafından hazırlandı. Rapor, açık standartlar, çok paydaşlı yönetişim ve pilot uygulamalarla ölçeklenebilir bir yol haritası öneriyor.
Öne çıkan bulgular
● Amaç: Farklı kurumların veriyi fiziksel olarak taşımadan, güvenli ve etik biçimde paylaşabildiği dijital ekosistemler sayesinde (veri alanları) yapay zekâ modelleri daha zengin, dengeli ve denetlenebilir veriyle beslenebiliyor.
● Etkiler: Sağlık, finans ve eğitim başta olmak üzere kritik alanlarda doğruluk, adalet ve güvenilirlik artıyor; halüsinasyon ve yanıltıcı içerik riski azaltılabiliyor.
● Uygulama yaklaşımı: Ulusal vizyon ve yönetişim çerçevesi, güvenilir aracı kurumlar, KVKK'ya uyumlu paylaşımlar ve küçük ama etkili pilotlar ile yaygınlaşma.
Kullanım alanları (örnekler)
● Sağlık: Onkoloji merkezleri arasında mahremiyeti koruyan veri paylaşımıyla tedavi önerilerinin isabetini artırma.
● Finans: Bankalar arası şüpheli işlem paternlerinin güvenli paylaşımıyla dolandırıcılığı daha erken ve doğru tespit etme.
● Dil teknolojileri: Çok dilli ortamlarda ortak standartlarla oluşturulan dil havuzları sayesinde düşük kaynaklı dillerde bile yetkin modeller geliştirme.
Politika ve uygulama önerileri
● Vizyon & yönetişim: Ulusal düzeyde veri/yapay zekâ stratejisine veri alanları hedeflerinin dâhil edilmesi; kamu–özel–STK–akademi eşgüdümü.
● Güven mimarisi: Anonimleştirme, federatif öğrenme, denetim ve güvenilir aracı kurumlar ile paylaşıma güven tesis edilmesi.
● Pilotlardan ölçeğe: Sektörel önceliklerde hızlı değer üreten pilotların başlatılıp başarı
hikâyeleriyle ölçeklenmesi.
Akbank Dijital Tasarım ve İnovasyon Bölüm Başkanı Ozan Atağ; “Akbank LAB'de teknolojiyi finansal, toplumsal ve çevresel fayda üretmek için kullanmayı odağımıza alıyoruz. Bu vizyon doğrultusunda, etik ilkelere dayalı yapay zekâ uygulamalarının gelişimini desteklemek bizim için stratejik bir öncelik. Be Node Research projesine katkı sunmak, bu önceliğimizin somut bir yansıması. ReFi Türkiye programımız çatısı altında konumlandırdığımız bu çalışma; yapay zekâ ve blokzincir gibi ileri teknolojilerin kamu yararına kullanımı konusunda akademik perspektifle derinleşmemizi sağladı. Veri alanlarının yapay zekâ uygulamalarındaki stratejik rolünü ele alan bu raporun, etik ve güvenli yapay zekâ üretimi konusunda çalışan tüm kişi ve kurumlar için de yol gösterici olacağına inanıyoruz” dedi.
HUX AI Kurucusu Merve Ayyüce Kızrak, şunları söyledi: “Örnek olarak, veri alanları Türkiye'deki onkoloji merkezlerinin hasta mahremiyetini koruyarak verilerini paylaşması, tek bir hastanenin sınırlı bilgisinden çok daha geniş bir bilgi havuzuna erişmemizi sağlarken mahremiyeti korur, hesap verebilirliği artırır. Bu sayede yapay zekâ modelleri daha adil, daha doğru ve daha güvenilir hale gelir.”
Stanford Üniversitesi Misafir Öğretim Üyesi; Ion AI Kurucusu Nazım Kemal Üre, “Yapay zekâ uygulamaları ne kadar zengin veri setleriniz varsa o kadar iyi çalışıyor. Bu nedenle, veri setlerini zenginleştirmenin en sağlıklı yollarından biri de veri alanları gibi iş birliği temelli yapılar” dedi.
Başlangıç Noktası Lideri Cem Leon Menase ise, “Teknoloji ilerleme getirebilir ama refahı her zaman getirmek zorunda değil; bazen eşitsizliği de derinleştirebiliyor. Veri alanları bu veriyi paylaşmamızı ve etik çerçeveler üzerinden kaynağın demokratikleşmesini sağlayarak bu tabloyu değiştirebilir” ifadelerini kullandı.
Be Node Research projesi raporlarını incelemek için tıklayın.
İlgili kişi:
Ulaş Dağlıoğlu
Marjinal Porter Novelli
0212 219 29 71 - 0544 734 52 21
ulasd@marjinal.com.tr
Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) hakkında
Türkiye Bilişim Vakfı (TBV), merkezi İstanbul'da bulunan, iyilik için teknoloji vizyonuyla bu toprakların imzasını dünyaya tanıtmak üzere çalışan çok paydaşlı bir sivil toplum kuruluşu. 14 Nisan 1995 tarihinde, 114 kurum ve bu kurumlara üye 178 kişi tarafından kurulan, bugün itibarıyla 400'ün üzerinde üyesi bulunan vakfın hedefi; Türkiye'nin bilgi toplumuna dönüşebilmesi için gerekli altyapının oluşturulmasına katkıda bulunmak, bilimsel araştırma ve geliştirme etkinlikleri gerçekleştirmek ve özellikle yeni teknolojilerin sosyal ve ekonomik yaşam üzerine etkilerini inceleyip nitelikli & saygın paydaşlar ile projeler üretmek ve uygulamalarını sağlamak.
Başlangıç Noktası | Be Node hakkında
Başlangıç Noktası | Be Node, Türkiye Bilişim Vakfı'nın uluslararası alanda projeler sürdüren platformudur. 2018 yılında kurulan Başlangıç Noktası | Be Node, kırılım teknolojilerinin toplumsal ve çevresel fayda için kullanılması adına küresel işbirlikleri kurar. Geleceğin modellerinin oluşturulmasına öncülük ederek Türkiye sivil toplumunun gücünü ortaya koymayı hedefleyen Başlangıç Noktası | Be Node, Finlandiya, Singapur, ABD, Kanada ve Avrupa'dan partnerle çalışarak pozitif etki yaratır.